Dla Holendrów stolica Północnej Brabancji to po prostu De Bosch. Oficjalna nazwa miasta ‘s-Hertogenbosch – „książęcy las” związana jest z księciem Henrykiem I Brabanckim, który w 1185 r. nadał miastu prawa miejskie i związane z nimi przywileje handlowe. Jak inne miasta w tym czasie, ‘s-Hertogenbosch również było miastem warownym, otoczonym murami i dodatkowo wałami obronnymi i bastionami. Pozostałości owych fortyfikacji przetrwały tutaj do dziś, a mieszkańcy ‘s-Hertogenbosch z dumą podkreślają przynależność swego miasta do Związku Holenderskich Miast Warownych.

HISTORYCZNE CENTRUM
Najstarsza część miasta tzw. Binnenstad, skupiona wokół trójkątnego rynku, dawniej otoczona była murami miejskimi i to z nich właśnie mieszkańcy zwani Bosschenaren dzielnie bronili swego miasta, które na dodatek otoczone przez mokradła (miasto leży w zlewisku dwóch niedużych rzek Dommel i Aa), było wyjątkowo trudne do zdobycia i stąd też przydomek, jaki sobie zyskało – „niezwyciężony smok z bagien”.

Wiele z oryginalnej, starej zabudowy ‘s-Hertogenbosch zachowało się do dzisiaj. Wspaniała, światowej klasy, gotycka katedra Sint-Janskathedraal z wieżą Sint-Janstoren, którą również można zwiedzić, najstarszy dom murowany w mieście – „De Moriaan", zabytkowa średniowieczna studnia na środku Rynku, klasycystyczny ratusz z 1670 r., malownicze kanały De Binnendieze, z których część płynie pod domami, wąskie, kręte uliczki z dawnymi domami kupców i starymi magazynami, w sumie ponad 500 zabytków, to ‘s-Hertogenbosch z przeszłości. Dzisiejsze gościnne, tętniące życiem miasto, od 1796 r. polityczna i kulturalna stolica Brabancji Północnej, to udane połączenie tej przeszłości z teraźniejszością.

HIERONYMUS BOSCH
‘s-Hertogenbosch to również miasto Hieronymusa Boscha (ok. 1450/60 – 1516) słynnego malarza i artysty, który tutaj urodził się, żył, pracował, zmarł i został pochowany. Na Rynku zobaczyć więc można jego pomnik, a także dom, w którym Bosch mieszkał ze swoją żoną Aleit Goyarts van de Meervanne i w którym miał swoją pracownię. Od 1486/87 artysta był ważnym członkiem bractwa maryjnego – Illustere Lieve Vrouwe Broederschap. Bractwo to założone jeszcze w 1318 r., od 1485 r. miało swą siedzibę w tzw. Zwanenbroedershuis (Domu Braci Łabędzi – zaprzysiężonych członków bractwa) również przy Rynku. Obecnie mieści się tu niewielkie, ale ciekawe muzeum z bogatą kolekcją, m.in. starych śpiewników. Bosch – artysta ceniony w rodzinnym mieście za życia, później pomimo sławy jaką nadal cieszył się zagranicą, został w ‘s-Hertogenbosch niemal zupełnie zapomniany i dopiero na początku XX w. „odkryto” go tu ponownie. Dzisiaj oczywiście uważany jest za najsłynniejszego mieszkańca Den Bosch - miasta, od którego nazwy przyjął nawet nazwisko.

MUZEA
Będąc w ‘s-Hertogenbosch warto odwiedzić niektóre z tutejszych muzeów np. Noordbrabants Museum mieszczące się w dawnym budynku rządowym, poświęcone historii miasta i regionu, z bogatą kolekcją malarstwa, a także największą na świecie kolekcją obrazów naśladowców Boscha, Het Bossche Prentenmuseum również poświęcone historii miasta i regionu, Sint-Jansmuseum de Bouwloods, w którym można dowiedzieć się sporo na temat architektury Sint-Janskathedraal i kolejnych renowacji, jakie przechodził ten oryginalny zabytek, Museum Slager z kolekcją ponad stu obrazów, rysunków i rycin z lat 1860 – 1973, ośmiorga malarzy, reprezentantów trzech pokoleń artystycznej rodziny Slager z ‘s-Hertogenbosch, Oeteldonks Gemintemuzejum mieszczące się w średniowiecznym klasztorze muzeum etnograficzne, poświęcone karnawałowi z ciekawą kolekcją, m.in. kostiumów i masek karnawałowych czy też Museum het Kruithuis z kolekcją sztuki współczesnej.

WARTO ODWIEDZIĆ
Zainteresowani ceramiką powinni odwiedzić tutejsze Europees Keramisch Werkcentrum, gdzie nie tylko można podziwiać piękną ceramikę, ale także samemu spróbować coś „ulepić”, a osoby bardziej aktywne Stadiom, wspaniałe centrum sportu z basenem tropikalnym, lodowiskiem, osobnym lodowiskiem do hokeja, halą sportową i tzw. Health Floor (Piętrem Zdrowia), gdzie każdy chętny, młody czy starszy, może zadbać o swoją dobrą kondycję.